İştah

İştah mekanizmasının işleyişinde çevresel faktörler daha fazla ön plana çıkmaktadır. Hızla değişen ekonomik ve sosyolojik düzenler, insanları daha fazla koşuşturma içerisine sokmuştur. Bu da bireylerde iştah mekanizmasının olumlu ya da olumsuz olarak kendini göstermesine neden olmaktadır. İştah, beynin kontrolü ile vücudun besin ihtiyaçlarına göre kişiyi farklı besin gruplarına iter. Örneğin, spordan yeni çıkmış biri protein ve karbonhidrat ihtiyacı duyar. Markete girdiğinde ise beyni onu şekerli gıdalara doğru yönlendirir. Bu kişiyle aynı fiziki özelliklere sahip bir kişi daha seçelim fakat bu kişi spor yapmasın ve stresli bir hayat yaşasın. Bu kişide iştah yüksek ihtimalle kapalı olacaktır ve yemek yemeden sürekli uyumak isteyecektir. Bu kişi için şu söylenebilir 'son günlerde iştahı da kapandı. Bir deri bir kemik kaldı'. İştahın çevresel faktörlerini bu şekilde örneklendirebiliriz. İştahı etkileyen bir diğer faktörde yenilen yemeğin lezzetidir. Lezzet bir besin tüketildikten sonra oluşan hazzı ifade eder. Lezzet kişiye göre değişiklik gösterir. Genel olarak hangi besinin lezzetli olduğu göreceli bir kavram olabilmektedir. Besinin tadı, kokusu, görüntüsü her bireyde farklı iştah duygusu oluşturabilir. Acılı yiyen kişiler genelde iştahlı yemek yerler. Nedeni acı tüketimi metabolizmayı hızlandırır ve kişiyi daha fazla tüketime sevk eder. İştah mekanizması doğuştan ya da sonradan gelişebilmektedir. Biraz daha derine inersek iştah ile ilgili karşımıza önemli bir hormon çıkacak. Elbette ki çıkacak. Her mekanizmamız da olduğu gibi açlığımızı da hormonlarımız yönetiyor. İştah mekanizması çok karmaşıktır ve ona etki eden birçok kriterden söz edebiliriz. Yemek yerken geçirdiğimiz zaman, doymak için önemli bir kriterdir. Tokluk sinyali yemeğe başladığımızdan en az 20 dakika sonra devreye girer. Vücudumuzda iştahımızı kotrol eden insülin, kortizol, leptin, gherlin gibi pek çok hormon salgılanır. Bunlar mide ve beyin arasında sinyaller göndererek açlık, tokluk merkezini uyarırlar, aynı zamanda yağ yakımında veya depolanmasında ve metabolizma hızında da etki göstermektedirler ve bunlardan en önemlisi ghrelin hormonudur. İştah mekanizmamız da en büyük rol sahibi o olduğu için ghrelini kontrol edebildiğimiz zaman iştahımızı da kontrol edebileceğimizi ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmalarda kilo vermeye çalışan çoğu obez kişide yüksek ghrelin seviyelerine görülmektedir. Düzenli spor yapmak bu hormonun seviyesini azaltmaktadır. Aynı zamanda iştahı açan ya da kapatan yiyecekleri bilmeniz faydalı olacaktır. Sağlıklı bir yaşam için yeterli iştaha sahip olmanızı dilerim. Pozitif olun iştahınızı kaçırmayın.